Met de aantreding van minister Wiersma werden de vergevorderde plannen van curriculum.nu van tafel geveegd. Daarvoor in de plaats kwam beleid dat zich richtte op taal, rekenen, burgerschap en digitale geletterdheid. Het leergebied kunst en cultuur werd weer minder zichtbaar en de intentie om leerlingen te helpen bij het ontwikkelen van het artistiek-creatief vermogen kwam onder druk te staan.
Ik hou er niet van om van tafel geveegd te worden, laat staan onder druk gezet te worden. Dat maakt dat ik in mijn blogs regelmatig de waarde van cultuuronderwijs onderzoek en bevraag. En ik geef het toe … me er ook iets te druk over maak.
Bijvoorbeeld over de structuren die gericht zijn op afvinken. Die houden we in stand met het beschrijven van kerndoelen, doorgaande leerlijnen en (cultuur)beleidsplannen. The Iceberg Model of System Thinking laat zien dat achter die structuren vaak overtuigingen, aannames en vooroordelen schuilgaan. Deze mentale modellen zijn de bron voor wat er zichtbaar is. Kortom: onderwijs moet je meten en bij cultuur is dat lastig, dus is het niet belangrijk.
Hoe veranderen we die aannames, overtuigingen en vooroordelen over cultuuronderwijs? Mijn speurtocht bracht me uiteindelijk naar de vraag ‘wat staat er in de wet’? Daarin blijkt goed nieuws te staan. Heel goed nieuws. In artikel 8 van de Wet op het primair onderwijs wordt al in het tweede lid gesproken over creativiteit en culturele vaardigheden.
Kunst, erfgoed en media zijn uitstekende contexten om te werken aan creatieve ontwikkeling. Zet in op vaardigheden als: verbeelding, nieuwsgierigheid, samenwerken, doorzettingsvermogen en discipline. Lucas, Claxton en Spencer deden er onderzoek naar en ontwikkelden zelfs een model om deze creatieve vaardigheden te toetsen.
Ook culturele (en sociale) vaardigheden zijn alom aanwezig in het cultuuronderwijs. Denk maar aan tonen van inlevingsvermogen en belangstelling voor een ander, en kunnen reflecteren op culturele verschillen (zie ook SLO).
Inmiddels is het kabinet gevallen. Wel jammer, want ik was blij met minister Dijkgraaf en staatsecretaris Uslu. Laten we niet wachten en ons gesterkt voelen door de wet. Laten we na de zomervakantie de bestaande structuren stukje bij beetje openbreken. Laten we ophouden ons te verdedigen, dat hoeft niet meer. Het staat gewoon in artikel 8.
Deze blog verscheen op 14 juli 2023 op de website van Kunstzone