‘Het is maar cultuur!’, grapte een dierbare oud-collega. Ik zat me waarschijnlijk weer eens te ergeren aan het onbegrip en de vooroordelen over cultuur in het onderwijs. Telkens voel ik weer de drang om cultuuronderwijs te legitimeren. Als gedachte-experiment vroeg ik me af wat er zou gebeuren als we helemaal stoppen met cultuur. Geen CKV, geen examenvak drama, geen kunstencentrum, geen museum, geen workshop spoken-word en geen theaterbezoek.
Het gedachte-experiment is echter geen gedachte meer. In de wandelgangen rond de ‘Rijke Schooldag’ en de uitwerking hiervan in het programma ‘School & Omgeving’ hoor je geruchten dat kunst en cultuur maar na schooltijd plaats moeten vinden. Er is een minister voor primair en voortgezet onderwijs die inzet op taal, rekenen, burgerschap en digitale geletterdheid met een vage rol voor cultuur. In De Staat van het Onderwijs meet de Inspectie van het Onderwijs hoe het gaat met taal en rekenen. ‘Persoonlijke vorming’ kan op zoveel manieren worden ingevuld dat er niks te meten, laat staan gemonitord, lijkt te worden. Kortom: de verbeelding is al aardig wegbezuinigd.
Wellicht schets ik het te zwart en heb ik het hier en daar wat aangedikt, maar dat betekent niet dat ik totaal ongelijk heb.
Toch ben ik hoopvol. Want elke dag vinden we vormen om ons uit te drukken en betekenis te geven aan de wereld. In de verhalen die we elkaar vertellen, in woorden, in geluiden, in vormen of in beweging. Of het nu een grottekening is, een graffiti, de kleren die je draagt of een gedicht met Sinterklaas. Cultuur gebeurt toch wel en daarvoor heb je de verbeelding nodig.
Cultuur is net als ademhalen. Elke dag sta je op om iets heel belangrijks te doen: ademhalen. Voor ademhalen heb je zuurstof nodig. Net als zuurstof is cultuur overal. Als je zuurstof wegneemt ga je dood. Neem de verbeelding niet weg. Geef zuurstof aan je verbeelding. Want je staat elke dag op om iets heel belangrijks te doen: ademhalen . . . en cultuur maken.
Deze blog verscheen op 8 december ’22 op de website van Kunstzone