Mislukt

In het fotoboek van mijn jeugd zit een foto van een 9-jarig jochie dat met zijn zusje en broertje een toneelstukje speelt. Dat jochie ben ik. Op zolder tussen twee bruinoranje gordijnen uit eind jaren 70 staan we vol overgave een waarschijnlijk onnavolgbaar verhaal te spelen voor onze ouders. Mijn zusje met de versleten handtas van oma en ik met de magische rok van mijn moeder. Die rok is voor een klein jochie eerder een jurk. Maar evengoed magisch, want als je heel snel rondjes draait, zet de jurk uit.

Die magie van de verbeelding is altijd een rol blijven spelen. Bijna altijd, want even leek het erop dat ik bedrijfskunde ging studeren. De docent Engels wist in havo 4 de verbeelding weer aan te wakkeren. Ze vroeg of ik voor het schooltoneel in een eenakter wilde spelen die zij regisseerde. Met als gevolg dat ik een paar jaar later als een jonge hond aan de opleiding Docent Theater begon. Het leukste van de opleiding vond ik het spelen en zelf uitzoeken hoe je een verhaal vormgeeft. Het doceren en regisseren vond ik lastiger. Daar moest ik een soort van zeggen hoe het moest. Weet ik veel, ik ben benieuwd hoe jij speelt, onderzoekt en vormgeeft.

Na jaren spelen brachten de bezuinigingen in de culturele sector mij ertoe om adviseur cultuuronderwijs ‘te worden’. Daarin probeer ik het onderwijs en het culturele veld met elkaar te verbinden om cultuur een waardevolle plek in het onderwijsprogramma te geven. Natuurlijk is dit een nobel streven. Alleen geef ik geen les meer in theater, regisseer ik geen theater en speel zelf niet meer. Kortom, vier jaar toneelschool weggegooid. Ik ben mislukt als theaterdocent.

Wat maakt dan dat ik cultuur zo belangrijk vind in de ontwikkeling van (jonge) mensen? Wat hebben die kunstvakken in het onderwijs te zoeken? Is het vak muziek er om muzikanten op te leiden? Laten we leerlingen naar kunst kijken om conservator te worden? Is er schooltoneel om acteurs een eerste stap in hun ontwikkeling te geven?

Door het schrijven van De kunst van het verdwalen, het begeleiden van Leergemeenschappen Cultuureducatie en het faciliteren van de Groninger proeftuinen van de Filmhub weet ik inmiddels dat ik niet mislukt ben. De zolder, het schooltoneel en de opleiding waren een aanzet om samen met anderen te kunnen onderzoeken, te spelen, uit te proberen, een krachtige vorm te vinden zonder dat ik vertel hoe het moet.

Zeker in een wereld waarin de bekende wegen niet langer naar Rome leiden, zijn het vaardigheden die helpen om nieuwe wegen te vinden. Ach, je mag het ook participatief of transformatief leiderschap noemen. Of zoals het ooit op een poster van Loesje verscheen: ‘Ga je mee verdwalen? Ik weet de weg!’.

Deze blog verscheen op 4 mei 2023 op de website van Kunstzone